Katedra i Klinika Balneologii i Chorób Przemiany Materii w Ciechocinku prowadzi szkolenia dla studentów VI roku Wydziału Lekarskiego oraz Fizjoterapii Akademii Medycznej w Bydgoszczy oraz podyplomowe dla lekarzy z całego kraju.

U W A G A !!! DODATKOWY KURS BALNEOLOGICZNY

Program specjalizacji

Polecane podręczniki

Obowiązujący nowy punktowy system doskonalenia zawodowego (!!!)

UWAGA! WYKAZ STANDARDOWYCH PROCEDUR UZDROWISKOWYCH

"Kompendium Balneologii"

Nowa pozycja autorstwa prof. Ireny Ponikowskiej, opisująca m.inn. podstawowe wskazania i przeciwskazania do leczenia uzdrowiskowego, oraz podstawy działania najczęściej stosowanych metod balneologicznych. Dostępna w sprzedaży wysyłkowej pod adresem Kliniki Ballneologii

Szkolenie podyplomowe
PROGRAM SPECJALIZACJI W BALNEOLOGII I MEDYCYNY FIZYKALNEJ

Kto może ubiegać się o rozpoczęcie specjalizacji ?

W balneoklimatologii i medycynie fizykalnej mogą specjalizować się lekarze posiadający specjalizacje II stopnia w chirurgii ogólnej, chorobach wewnętrznych, dermatologii i wenerologii, medycynie ogólnej, neurologii, neurologii dziecięcej, neurochirurgii, okulistyce, ortopedii i traumatologii, otolaryngologii dziecięcej, pediatrii położnictwie i ginekologii, rehabilitacji medycznej, reumatologii, reumatologii dziecięcej, uzyskaną na podstawie poprzednich przepisów lub posiadający tytuł specjalisty w : chirurgii ogólnej, chorobach wewnętrznych, dermatologii i wenerologii, neurologii, neurochirurgii, okulistyce, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, otolaryngologii, pediatrii, położnictwie i ginekologii oraz rehabilitacji medycznej uzyskany na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 25.03.1999r.

Cel studiów specjalizacyjnych

Kształcenie w dziedzinie balneologii i medycyny fizykalnej ma na celu pogłębienie wiedzy teoretycznej i praktycznej w posiadanej specjalizacji klinicznej, nabycie nowych wiadomości ogólnych i szczegółowych oraz umiejętności z zakresu balneologii i medycyny fizykalnej a także zastosowania klinicznego metod balneofizykalnych w chorobach przewlekłych. Uzyskanie specjalizacji w balneoklimatologii i medycynie fizykalnej upoważnia do pracy w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego ZOZ, gabinetach balneologicznych, gabinetach fizjoterapii, zakładach rehabilitacji i fizjoterapii oraz zajmowania stanowisk: osdynatorów, kierowników klinik balneologii i medycyny fizykalnej i kierowników zakładów i zespołów opieki zdrowotnej lecznictwa uzdrowiskowego , kierowników zakładów fizykoterapii, rehabilitacji i fizjoterapii, lekarzy naczelnych uzdrowisk, kierowników wydziałów lecznictwa uzdrowiskowego regionalnych kas chorych, konsultantów kas chorych w dziedzinie balneologii i innych stanowisk w których wymagana i potrzebna jest wiedza z balneologii i medycyny fizykalnej .

Wymagana wiedza.

Lekarz po ukończeniu specjalizacji powinien wykazać się znajomością :

• podstaw fizyki, biofizyki, fizjologii mających zastosowanie w balneologii i medycynie fizykalnej
• bodźców leczniczych stosowanych w lecznictwie, mechanizmem ich działania na ustrój , reakcji miejscowych i ogólnych , reakcji na pojedyncze bodźce i serie bodźców
• fazowego przebiegu reakcji adaptacyjnych zachodzących pod wpływem bodźców leczniczych u chorych poddanych leczeniu
• podstawy immunologii klinicznej w aspekcie uzdrowiskowym
• podstawowych mechanizmów działania metod leczniczych i profilaktycznych stosowanych w balneologii i medycynie fizykalnej
• podstaw teoretycznych elektrofizjologii i elektrodiagnostyki podstawowych kierunków lecznictwa uzdrowiskowego
• profili leczniczych poszczególnych uzdrowisk
• wskazań i przeciwwskazań do leczenia uzdrowiskowego
• zasad profilaktyki uzdrowiskowej
• zasad organizacji zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, zakładów i gabinetów fizykoterapii i fizjoterapii
• przepisów prawnych i zasad BHP w lecznictwie uzdrowiskowym i fizykalnym
• zasad kierowania i kwalifikowania do leczenia uzdrowiskowego
• podstaw balneochemii a w tym :właściwości chemiczne i biochemiczne wód leczniczych , klasyfikacja wód mineralnych i leczniczych ,chemizm wód leczniczych , mikrobiologia wód leczniczych , właściwości fizyczne i chemiczne peloidów, klasyfikacja peloidów, mikrobiologia borowin, występowanie i typy złóż borowinowych
• podstaw higieny uzdrowiskowej
• podstaw geologii uzdrowiskowej a w tym : geneza powstawania złóż wód mineralnych i peloidów , zasoby naturalne uzdrowisk w Polsce, ochrona złóż leczniczych
• zasad ochrony środowiska uzdrowiskowego
• zasady komputerowania programu planowania zabiegów balneofizykalnych podstaw balneotechniki
• cele i zadania Narodowego Programu Zdrowia udział ,lecznictwa uzdrowiskowego w poprawie zdrowotności naszego społeczeństwa

Wymagane umiejętności praktyczne.

Oczekuje się , że po ukończeniu specjalizacji lekarz wykaże się przedstawionymi poniżej umiejętnościami praktycznymi.

• Ogólne zasady stosowania zabiegów balneofizykalnych , dawkowanie, parametry wskazania i przeciwwskazania lecznicze
• Umiejętność kojarzenia różnych metod leczniczych w formie programów
• Podstawowe metody diagnostyczne stosowane w balneologii i medycynie fizykalnej
• Podstawowe testy czynnościowe w zakresie oceny układu krążenia , oddychania i układu ruchu
• Balneoterapia – podstawowe rodzaje zabiegów , dawkowanie , technika wykonywania ,wskazania i przeciwwskazania lecznicze
• Peloidoterapia – rodzaje zabiegów leczniczych z borowiny i produktów borowinowych , dawkowanie technika wykonywania zabiegów, wskazania i przeciwwskazania lecznicze
• Hydroterapia : podstawowe rodzaje zabiegów w tym zabiegi metodą Kneippa, metody dawkowania , technika wykonywania , wskazania i przeciwwskazania lecznicze
• Kinezyterapia : zmiany zachodzące pod wpływem ćwiczeń fizycznych w układzie ruchu, krążenie, oddechowego, wysiłkowe zmiany metaboliczne i endokrynologiczne , klasyfikacja ćwiczeń fizycznych ,zastosowanie ćwiczeń fizycznych w chorobach przewlekłych w celach leczniczych , rehabilitacyjnych profilaktycznych
• Testy wysiłkowe oceniające siłę mięśniową , zasady badania układu ruchu , anatomia funkcjonalna układu nerwowo – mięśniowego
• Masaż leczniczy : działanie lecznicze masażu klasycznego, segmentarnego, synkardialnego ; zastosowanie lecznicze masażu klasycznego, podwodnego, wibracyjnego, przeciwwskazania lecznicze
• Inhalacje : klasyfikacja aerozoli, widmo rozproszania , sposoby wytwarzania aerozoli leczniczych, zastosowanie wód leczniczych i leków do inhalacji
• Aerozole o specjalnych właściwościach , inhalacje naturalne
• Aklimatyzacja , adaptacja , choroby i objawy meteorotropowe, zasady talossoterapii
• Edukacja zdrowotna : programy edukacyjne ogólne i szczegółowe realizowane w warunkach uzdrowiskowych
• Prąd stały w lecznictwie fizykalnym :wpływ na organizm , zjawiska elektrochemiczne , elektrokinetyczne, elektrotermiczne. Rodzaje zabiegów leczniczych z użyciem prądu stałego , zastosowanie lecznicze, przeciwwskazania
• Prądy impulsowe małej częstotliwości : rodzaje zabiegów , mechanizm działania leczniczego, dawkowanie , zastosowanie lecznicze
• Zasady elektrostymulacji : rodzaje zabiegów, zastosowanie lecznicze
• Prądy średniej częstotliwości : mechanizm działania leczniczego, dawkowanie , zastosowanie lecznicze, przeciwwskazania
• Prądy wielkiej częstotliwości : mechanizm działania , rodzaje zabiegów, zasady dawkowania , wskazania i przeciwwskazania
• Magnetoterapia ( impulsowe pole magnetyczne małej mocy ), mechanizm biologicznego działania ,zastosowanie lecznicze, dawkowanie i metody stosowania, przeciwwskazania
• Ultradźwięki: działanie lecznicze, wskazania i przeciwwskazania, dawkowanie i sposoby stosowania
• Światłolecznictwo : promieniowanie ultrafioletowe, widzialne i podczerwone mechanizm biologicznego działania, zastosowanie w lecznictwie, profilaktyce i diagnostyce
• Laseroterapia : działanie biologiczne rodzaje aparatów, parametry , metody lecznicze, zastosowanie lecznicze, przeciwwskazania
• Podstawowe metody fotodynamiczne w medycynie fizykalnej, ich zastosowanie w lecznictwie i diagnostyce
• Helioterapia, wskazania i przeciwwskazania lecznicze
• Ciepłolecznictwo: parafinoterapia, sauna , zabiegi wodne hypertemalne zastosowanie lecznicze , dawkowanie, mechanizmy termoregulacji ustrojowej
• Krioterapia : działania subzimna na ustrój, rodzaje zabiegów krioterapeutycznych , wskazania lecznicze i przeciwwskazania dawkowanie
• Dieta : podstawy racjonalnego żywienia ,zasady diety cukrzycowej przeciwmiażdżycowej , niskokalorycznej
• Psychoterapia : podstawowe metody psychoterapeutyczne mające zastosowanie w lecznictwie uzdrowiskowym
• Fitoterapia : podstawy ziołolecznictwa i zastosowanie w wybranych chorobach
• Zastosowanie praktyczne metod balneologicznych, hydroterapeutycznych kinezyterapeutycznych i fizykoterapeutycznych w następujących chorobach przewlekłych : układu krążenia, układu oddechowego, układu trawienia, skóry , kobiecych, zaburzeń trawienia i endokrynologicznych , zasad stosowania hormonalnej terapii zastępczej, układu nerwowego, chorób ortopedyczno – urazowych , reumatycznych , układu moczowego, krwi i układu krwiotwórczego, zawodowych, wieku rozwojowego
• Aparatura i urządzenia stosowane w lecznictwie uzdrowiskowym i fizykalnym a w tym zasady działania : aparatów inhalacyjnych, urządzeń do masażu podwodnego i wirowego oraz hydroterapii , urządzeń do przygotowania zabiegów borowinowych , aparatów do krioterapii , aparatów do laseroterapii i magnetoterapii , elektroterapii oraz światłolecznictwa, urządzeń do klimatoterapii,
• Stosowania testów diagnostycznych : hydrodiagnostycznych elektrodiagnostycznych, kinetyzydiagnostycznych

Formy zdobywania wiedzy i umiejętności praktycznych.

Kursy

Kurs wprowadzający.

„ Podstawy teoretyczne i praktyczne balneologii i medycyny fizykalnej” Kurs organizowany w pierwszym roku kształcenia w Katedrze Balneologii A,M. w Bydgoszczy. Czas trwania kursu 3 tygodnie ( 130 godzin)

Kurs doskonalący

„ Podstawy kliniczne balneologii i medycyny fizykalnej „ Kurs organizowany w drugim roku kształcenia w Katedrze i Klinice Balneologii A.M. Bydgoszcz

czas trwania kursu :2 tygodnie ( 100 godzin)

Formy samokształcenia

Studiowanie piśmiennictwa

Specjalizujący się lekarz zobowiązany jest do poznawania wiedzy w zakresie balneologii i medycyny fizykalnej na podstawie bieżącego piśmiennictwa krajowego i zagranicznego. Systematycznie powinien korzystać z ( prenumerata ) czasopisma „ Balneologia „ i innych pokrewnych czasopism.

Udział w życiu towarzystw lekarskich.

W ciągu całego okresu specjalizacyjnego lekarz powinien brać udział w konferencjach , sympozjach i zjazdach, szkoleniach w ramach Polskiego Towarzystwa Balneologii i medycyny Fizykalnej.

Specjalizujący się lekarz zobowiązany jest do wygłoszenia referatu na posiedzeniu koła Polskiego Towarzystwa balneologii i Medycyny Fizykalnej.

Kształcenie w miejscu pracy.

W ciągu całego roku specjalizacji udział w konsultacjach, obchodach lekarskich .

Przygotowanie publikacji.

Opublikowanie w czasopiśmie medycznym lub przygotowanie pracy poglądowej lub kazuistycznej o tematyce uzdrowiskowej lub fizykalnej.

Staże kierunkowe :

Staż kliniczny 1 miesięczny

Odbywa się w Katedrze i Klinice Balneologii lub wytypowanym przez Krajowego Konsultanta zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego. W czasie stażu klinicznego specjalizujący się powinien nabyć umiejętności monitorowania leczenia , kojarzenia metod leczniczych , umiejętności praktycznych stosowania zabiegów balneologicznych, fizykoterapeutycznych

Staż fizykoterapeutyczny

Kształcenie w wykonywaniu zabiegów i procedur medycznych
Wykaz zabiegów procedur medycznych, w których specjalizujący się lekarz ma obowiązek uczestniczyć :

• kinezyterapia ogólna i indywidualna
• krioterapia ogólna i miejscowa
• termoterapia ogólna
• specjalistyczne zabiegi balneologiczne w ginekologii ,
• specjalistyczne zabiegi balneologiczne urologii i proktologii

Wykaz procedur i zabiegów medycznych ,które specjalizujący musi wykonać:

• zabiegi balneologiczne ( okłady borowinowe częściowe i całkowite, kąpiele mineralne , kąpiele elektryczno-wodne)
• inhalacje z wód mineralnych i preparatów naturalnych
• zabiegi wodolecznicze
• zabiegi ultradźwiękowe
• zabiegi światłolecznicze i laseroterapii
• zabiegi elektrolecznicze i magnetoterapii
• zabiegi hypertemalne
• zabiegi krioterapeutyczne

Pełnienie dyżurów lekarskich.

Specjalizujący się lekarz zobowiązany jest do odbycia przynajmniej 3 dyżurów w szpitalu uzdrowiskowym.

Czas trwania specjalizacji

Specjalizacja w balneoklimatologii i medycynie fizykalnej trwa 2 lata

Metody oceny wiedzy i umiejętności praktycznych

Kolokwia

Specjalizujący się lekarz zobowiązany jest do złożenia niżej wymienionych kolokwiów.

• Kolokwium z zakresu podstawowych bodźców leczniczych, działania leczniczego, sposobów dawkowania i monitorowania leczenia
• Kolokwium z balneoterapii i peloidoterapii
• Kolokwium z hydroterapii i kinezyterapii
• Kolokwium z podstaw bioklimatologii uzdrowiskowej i ochrony środowiska
• Kolokwium z elektrolecznictwa
• Kolokwium z światłolecznictwa
• Kolokwium z termoterapii
• Kolokwium z balneochemii : klasyfikacja wód mineralnych i peloidów
• Kolokwium z balneofizykoterapii w chorobach układu krążenia i oddechowego
• Kolokwium z balneofizykoterapii w chorobach gastroenterologicznych i metabolicznych
• Kolokwium z balneofizykoterapii w chorobach skóry i ginekologicznych
• Kolokwium z balneofizykoterapii w chorobach układu ruchu
• Kolokwium z prawa medycznego
• Kolokwium z promocji zdrowia

Sprawdziany umiejętności praktycznych.

Zaliczenie sprawdzianów umiejętności praktycznych.

Sprawdzian umiejętności praktycznych po zakończeniu stażu z techniki wykonywania zabiegów fizykoterapeutycznych.

Ocena przygotowanej publikacji.

Ocena przez kierownika specjalizacji przygotowanej lub opublikowanej w czasopiśmie medycznym pracy poglądowej lub kazuistycznej o tematyce uzdrowiskowej lub fizykalnej.

Znajomość języków obcych

Oczekuje się, że specjalizujący się lekarz wykaże się praktyczną znajomością przynajmniej jednego z języków: angielskiego , francuskiego lub niemieckiego.

Postępowanie kwalifikacyjne

Postępowanie kwalifikacyjne przeprowadza komisja kwalifikacyjna d.s specjalizacji w skład , której wchodzą :

• konsultant regionalny w dziedzinie balneoklimatologii i medycyny fizykalnej
• przedstawiciel Polskiego Towarzystwa balneologii i Medycyny Fizykalnej
• przedstawiciel okręgowej rady lekarskiej
• przedstawiciel akademii medycznej z właściwego regionu

Komisja ocenia wnioski pod względem formalnym i ustala listę lekarzy, którzy uzyskają zgodę na rozpoczęcie specjalizacji. W przypadku postępowania konkursowego ( jeżeli specjalizacja ma być realizowana w ramach rezydentury lub gdy liczba kandydatów przekracza liczbę przewidzianych miejsc edukacyjnych ) organizowany jest egzamin testowy a następnie komisja przeprowadza rozmowy kwalifikacyjne. Jeżeli do konkursu przystępuje duża liczba lekarzy powoływane są zespoły podległe komisji. Egzamin testowy opracowany przez Krajową radę Egzaminów Lekarskich organizuje i przeprowadza kierownik wojewódzkiego ośrodka metodyczno – organizacyjnego. Proponowana tematyka pytań testowych : biofizyka-fizyczne podstawy zabiegów fizykalnych, podstawowe prawa fizyczne, fizjologia – wybrane zagadnienia z fizjologii, biologiczne podstawy zabiegów fizykalnych, chemia – wybrane zagadnienia z chemii nieorganicznej. Proponowana tematyka rozmowy kwalifikacyjnej: wskazania do leczenia balneologicznego i fizykalnego w przewlekłych chorobach wewnętrznych. Komisja kwalifikacyjna d.s specjalizacji w oparciu o wyniki testu i rozmowy kwalifikacyjnej ustala listę rankingową do wypełnienia miejsc edukacyjnych.

Warunki kwalifikacji jednostek organizacyjnych do prowadzenia specjalizacji Specjalizacja może być prowadzona w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia uprawnionych do prowadzenia tego typu specjalizacji, jeżeli spełniają one warunki:

• zakład opieki zdrowotnej ( szpital uzdrowiskowy, sanatorium uzdrowiskowe, zakład fizykoterapii czy fizjoterapii ) prowadzi jako podstawową działalność usługowo- leczniczą w zakresie balneologii i medycyny fizykalnej
• zatrudnia w oddziale specjalistów z balneologii i medycyny fizykalnej
• zakład posiada sprzęt i aparaturę medyczną w pełnym zakresie, pozwalającą na realizację programu specjalizacyjnego
• zakład posiada warunki niezbędne do prowadzenia działalności dydaktycznej
  

Zalecane wydawnictwa podręcznikowe:

"Fizykoterapia ogólna i kliniczna" (1968) - pod red. prof. dr hab. Jozefa Jankowiaka.
"Balneologia kliniczna" (1973) - pod red. prof. dr hab Jozefa Jankowiaka.
"Fizjoterapia"- (1988) pod redakcja Gerarda Straburzynskiego.
"Medycyna uzdrowiskowa w zarysie" (1995) pod redakcja Ireny Ponikowskiej - Irena Ponikowska, Jolanta Sielicka, Teresa Latour, Tadeusz Laukajtys.
"Diabetologia uzdrowiskowa" (1992) - Irena Ponikowska.
"Lecznictwo uzdrowiskowe - podręcznik dla chorych" (1996) - Irena Ponikowska.
"Fizykoterapia" (1997) - Tadeusz Mika.
"Medycyna fizykalna" (1997), Straburzynski G., Straburzynska-Lupa.
„Podstawy fizykoterapii” (Wydawnictwo AWF-Wrocław-2000), Jan Łazowski