Kwartalniik Balneologia Polska


	Balneologia Polska 1/2008 PRZYCZYNY I MECHANIZM USZKODZENIA PRZEDNIEGO WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO U KOBIET - PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA *Monika Parys, Dariusz Witoński* Streszczenie W pracy przedstawiono poglądy dotyczące przyczyn częstszego uszkodzenia przedniego więzadła krzyżowego (LCA)u kobiet. Przegląd piśmiennictwa nie daje jednoznacznej odpowiedzi, jednak zwraca uwagę na pewne powtarzające się czynniki, które w przeprowadzonych badaniach i obserwacjach są zbieżne u wielu autorów. Omówione zostały podstawowe czynniki zewnętrzne i wewnętrzne predysponujące do częstszych urazów tego więzadła, takie jak rola gospodarki hormonalnej-estrogenów i progesteronu, odmienność mechanizmu propriocepcji oraz kontroli nerwowo-mięśniowej. Zwrócono uwagę na występującą przy zeskoku na jedną kończynę "dynamiczną koślawość" kolana. Znaczącą rolę wielu autorów przypisuje jednak kontroli nerwowo-mięśniowej stawu kolanowego i korzystnemu efektowi ćwiczeń pozwalających ją usprawnić. Znajomość czynników ryzyka może mieć znaczenie dla właściwego przeprowadzenia treningu mięśniowego, a ocena siły mięśniowej stabilizatorów stawu kolanowego umożliwić dobór ćwiczeń, które zmniejszają ryzyko uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego. Słowa kluczowe: uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego, propriocepcja, kontrola nerwowo-mięśniowa, EMG ........................................................................ PRĄDY TENS, TRÄBERTA ORAZ KOTS'A W TERAPII FIZYKALNEJ Robert Liana, Marek Chudański, Irena Ponikowska Streszczenie Współczesna medycyna szuka coraz to nowych rozwiązań w zakresie terapii bólu. Znanych jest wiele metod fizykoterapeutycznych, które często przynoszą pacjentom uśmierzenie niechcianych dolegliwości. Także w naszej Klinice Balneologii i Medycyny Fizykalnej w Ciechocinku poszukujemy najbardziej efektownych rozwiązań terapeutycznych. Wykorzystując znane od dawna metody elektroterapii zachęcamy do reaktywacji uznanych metod leczenia, które dzisiaj zostały nieco zapomniane. Opierając się na piśmiennictwie z zakresu elektroanalgezji, przedstawione zostaną w niniejszej publikacji sposoby wykorzystania elektrostymulacji w terapii fizykalnej. Prądy małej częstotliwości są bardzo przydatne w leczeniu wielu chorób o różnym stopniu aktywności. W niniejszej pracy przedstawiono możliwości wykorzystania terapeutycznego prądów TENS, Träberta i Kots'a. Artykuł ma na celu przedstawienie i przybliżenie mechanizmów działania wybranych prądów oraz ich zastosowanie lecznicze. Słowa kluczowe: elektrostymulacja, Kots, TENS, Träbert ........................................................................ PROBLEMY OSÓB PO ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO NA ETAPIE REHABILITACJI UZDROWISKOWEJ Maria Szczygielska-Majewska, Piotr Majcher, Włodzimierz Bulikowski, Teresa Stawińska, Ewa Jaracz Streszczenie Choroby układy krążenia stanowią jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego świata a szczególnie zawał mięśnia sercowego, który dotyczy coraz częściej ludzi młodych w pełni sił produkcyjnych. Człowiek do tej pory aktywny, pracujący mający dużo planów nagle traci siły i energie, znacznie pogarsza się jego samopoczucie i ogólna wydolność fizyczna. Pacjent prawidłowo leczony, w procesie rehabilitacji ma szansę na powrót do pełnej aktywności życiowej. Celem badań było wyłonienie problemów osób po zawale mięśnia sercowego na etapie rehabilitacji uzdrowiskowej. Badaniami objęto 120 osób po zawale mięśnia sercowego przebywających w szpitalu uzdrowiskowym w Rymanowie Zdroju. Do uzyskania materiału badawczego wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Jako techniki badań zastosowano kwestionariusz wywiadu, obserwację i analizę dokumentacji. W wyniku badań stwierdzono, iż problemy osób po zawale mięśnia sercowego dotyczyły sfery fizycznej, psychicznej, społecznej i zawodowej. W sferze fizycznej respondenci mieli największe trudności w dostosowaniu się do zaleceń związanych z trybem życia i przestrzeganiem diety. W sferze psychicznej dominującym problemem był lęk przed bólem wieńcowym i przed śmiercią. Problemy sfery społecznej związane były przede wszystkim z utratą poczucia bezpieczeństwa i uzależnieniem od innych. Problemy sfery zawodowej dotyczyły lęku przed przejściem na rentę. Słowa kluczowe: zawał mięśnia sercowego, rehabilitacja uzdrowiskowa ............................................................. ARTROPATIA DNAWA STAWÓW - NOWE MOŻLIWOŚCI TERAPEUTYCZNE - MAGNETOTERAPIA? *Jarosław Pasek, Agata Stanek, Grzegorz Cieślar, Tomasz Pasek, Aleksander Sieroń* Streszczenie W ostatnich latach w literaturze coraz częściej opisywane są korzystne efekty terapeutyczne magnetoterapii z wykorzystaniem wolnozmiennych pól magnetycznych w leczeniu zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i pourazowych układu ruchu. Celem pracy było przedstawienie skutecznego wykorzystania magnetoterapii w leczeniu chorego z uporczywymi dolegliwościami bólowymi i zaburzeniami ruchomości stawów kolanowych w przebiegu artropatii dnawej. We wstępie przedstawiono szczegółowo podstawy patogenetyczne dny moczanowej, współczesne kryteria diagnostyczne oraz zalecenia terapeutyczne, a następnie opisano przypadek chorego z nasilonymi dolegliwościami bólowymi i ograniczeniem ruchomości stawów kolanowych w przebiegu artropatii dnawej, u którego w wyniku zastosowania cyklu 30 codziennych 12-minutowych zabiegów magnetoterapii z wykorzystaniem wolnozmiennego pola magnetycznego o sinusoidalnym przebiegu impulsu, indukcji 15 mT i częstotliwości 40 Hz uzyskano całkowite ustąpienie dolegliwości bólowych i obrzęku stawów kolanowych a także wyraźną poprawę zakresu ruchów zginania i wyprostu w tych stawach. Omówiono także mechanizmy terapeutycznego działania wolnozmiennych pól magnetycznych w omawianym przypadku i podkreślono potencjalną przydatność magnetoterapii we wspomagającym leczeniu artropatii dnawej. Słowa kluczowe: magnetoterapia, pola magnetyczne, dna moczanowa, artropatia dnawa .......................................................... PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI PREPARATU ZEEL® P ZASTOSOWANEGO W INIEKCJACH DOSTAWOWYCH I W JONOFOREZIE U CHORYCH ZE ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI STAWÓW KOLANOWYCH Marta Woldańska-Okońska, Jolanta Krukowska, Jan Czernicki Streszczenie Zastosowanie w rehabilitacji metod fizykalnych stale rośnie ze względu na ich dostępność, skuteczność, niewysoką cenę oraz znaczną akceptację tej formy leczenia przez pacjentów. Badaniem objęto dwie grupy chorych z gonartrozą; 10 osobom aplikowano Zeel® P w jonoforezie z bieguna ujemnego, 1 raz dziennie przez dziesięć dni z przerwą na sobotę i niedzielę, 20 osobom podawano ten sam lek w iniekcjach dostawowych, 1 raz w tygodniu, 5 razy po 1 ampułce. Wyniki leczenia oceniano w skalach bólu: wzrokowo-analogowej (VAS) Huskissona oraz zmodyfikowanej punktowej wg Laitinena. Oceny dokonano w trakcie leczenia oraz 30 dni po jego ukończeniu. Otrzymano wysoce istotną statystycznie różnicę punktów w obu skalach po seriach zabiegów u chorych w obu grupach. Porównanie statystyczne obu badanych grup dowodzi jednakowej skuteczności terapeutycznej obu zastosowanych metod leczenia. Jonoforeza z preparatem Zeel® P jest bezpieczną i długotrwale skuteczną metodą leczenia, możliwą do szerokiego stosowania. Słowa kluczowe: choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, iniekcje dostawowe, jononoforeza, Zeel® P ......................................................................... POSTĘPOWANIE FIZYKALNE W POLINEUROPATII CUKRZYCOWEJ Józef Mróz, Włodzisław Kuliński, Paweł Leśniewski, Wojciech Haładyna Streszczenie Wstęp: Cukrzyca jest schorzeniem, które dotyczy 2% populacji. Powoduje znaczną ilość powikłań naczyniowych i neurologicznych. Powikłania neurologiczne stanowią trzecią, co do liczebności grupę wtórnych następstw cukrzycy. Najczęstszą postacią jest dystalna symetryczna polineuropatia czuciowo-ruchowa, przy czym miejscem predylekcyjnym uszkodzenia nerwów są kończyny dolne. Na rozwój schorzenia ma wpływ czas trwania oraz ciężkość zaburzeń metabolicznych . Ocenia się, ze występuje u 10% do ponad 90% chorych na cukrzycę. Prawdopodobne mechanizmy uszkodzenia nerwów to: zmniejszone odżywienie nerwów przez zmienione włośniczki (vasa nervorum) w wyniku zmian niedokrwiennych w obrębie endoneurinum z następowym zaburzeniem syntezy tlenku azotu i/lub nadmierna kumulacja w lemmocytach sorbitolu. Jest on wynikiem przekształcenia glukozy w sorbitol przez reduktazę aldolazy. Prowadzi to do obrzęku i zwyrodnienia tych komórek. Wtórnie dochodzi do zaburzeń w mioinositolu -zmniejszenie jego zawartości w we włóknach osiowych co z kolei prowadzi do zaburzeń przemiany fosfolipidów aksolemmy. Materiał i metody: Badaniem objęto 20 chorych z polineuropatią cukrzycową symetryczną czuciowo-ruchową dystalną kończyn dolnych potwierdzoną badaniem elektroneurograficznym (ENG ) w wieku od 46 do 65 lat ,11 kobiet , 9 mężczyzn . W czasie badań chorzy kontynuowali dotychczasowe leczenie farmakologiczne. Ocenie poddano objawy kliniczne wraz ze stopniem bólu mierzonym w skali analogowej (VAS ). Po losowym podziale na 2 grupy chorych poddano zabiegom biostymulacji laserowej 20 osób i biostymulacji zmiennym polem magnetycznym niskiej częstotliwości 20 osób przez okres 3 tygodni , łącznie po 15 zabiegów. Stosowano laser scaningowy HeNe o długości fali 632,3nm , podczerwienny o długości fali 904 nm o emisji modulowanej częstotliwością, mocy piku do 30 W przez okres 10 min. Biostymulację zmiennym polem magnetycznym o częstotliwości 30 Hz, natężeniu 8 mT, kształcie impulsu sinusoidalnym, czas zabiegu 15 min. Wyniki: W wyniku zastosowanego leczenia uzyskano u większości chorych zmniejszenie dolegliwości bólowych w skali analogowej (VAS ).W grupie poddanej zabiegom biostymulacji laserowej z wyjściowej 7,76 do 4,15 pkt (średnio),a w grupie poddanej zabiegom biostymulacji zmiennego pola magnetycznego niskiej częstotliwości z 7,90 przed zabiegami do 4,29 pkt (średnio) po leczeniu . Wnioski: Korzystny efekt zabiegów fizykalnych wynika z wpływu na czynność i przewodnictwo komórek nerwowych, zwiększenia stężenia endorfin i prostaglandyn, poprawy procesu oddychania i metabolizmu komórkowego. Słowa kluczowe: polineneuropatia cukrzycowa, pole magnetyczne niskiej częstotliwości, laseroterapia niskoenergetyczna ........................................................................................ WALORY BALNEOLOGICZNE ZIEMI MUSZYŃSKIEJ *Lucyna Rajchel, Jacek Rajchel* Streszczenie Uzdrowisko Muszyna usytuowane jest w Karpatach w Beskidzie Sądeckim w dolinie Popradu na obszarze Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Walory balneologiczne Ziemi Muszyńskiej to bogactwo cennych wód mineralnych i środowisko przyrodnicze związane z doliną Popradu i lesistymi stokami - pozostałością prastarej Puszczy Karpackiej. Występują tu licznie wody mineralne typu szczaw i wody kwasowęglowe uznane za lecznicze. Wody charakteryzujące się zróżnicowanym składem chemicznym, znakomity klimat leczniczy i powietrze wolne od zanieczyszczeń przemysłowych, oraz wspaniałe trasy spacerowe na tle urokliwego krajobrazu to główne atuty uzdrowiska. Wody lecznicze eksploatowane z obszaru górniczego "Muszyna II" aż w 90% są wykorzystywane w przemyśle rozlewniczym; są one dostępne na obszarze całej Polski, ale również są eksportowane do USA, Kanady, Australii i Kuwejtu. Moda na zdrową żywność zaczęła przejawiać się zwiększonym zapotrzebowaniem na wody mineralne, a wody z Muszyny, ze względu na wyjątkowe walory smakowe i zdrowotne (duża ilość Ca i Mg), bardzo szybko znalazły uznanie licznych konsumentów. W ostatnich latach wykonano nowe odwierty, które powiększyły zasoby eksploatacyjne muszyńskich wód mineralnych. Nieznaczna ilość wód jest wykorzystywana również w kuracji kąpielowej i krenoterapii w sanatoriach uzdrowiskowych. Celem pracy jest wskazanie ogromnego i cennego potencjału balneologicznego Ziemi Muszyńskiej. Słowa kluczowe: Karpaty, Ziemia Muszyńska, wody mineralne typu szczaw, balneoterapia .................................................................................. WYSTĘPOWANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH W NIEKTÓRYCH WODACH LECZNICZYCH POLSKICH UZDROWISK *Michał Drobnik, Teresa Latour* Streszczenie Na podstawie wyników analiz wód leczniczych ze139 ujęć znajdujących się na terenie 24 uzdrowisk, oceniono występowanie w tych wodach wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, pestycydów, detergentów i fenoli. W 29 spośród 76 analizowanych wód wykryto pestycydy. W 67 wodach badanych na zawartość WWA stwierdzono ich występowanie w stężeniach nie przekraczających wielkości dopuszczalnej. W żadnej spośród 70-ciu badanych wód nie stwierdzono fenoli i detergentów. Uzyskane dane potwierdzają celowość włączenia oznaczeń związków organicznych do zakresu analiz wód leczniczych. Słowa kluczowe: uzdrowiska, lecznicze wody mineralne, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), pestycydy, detergenty .................................................. WYBRANE ASPEKTY BIOKLIMATU KOŁOBRZEGU Marek Chabior Streszczenie W pracy przedstawiono ocenę warunków bioklimatycznych Kołobrzegu dla potrzeb klimatoterapii i turystyki w oparciu o codzienne dane meteorologiczne ze stacji IMGW, z okresu 1971-2000.Warunki bioklimatyczne Kołobrzegu określono za pomocą wybranych elementów meteorologicznych, odczuwalności cieplnej wg skali Baranowskiej dla temperatury radiacyjno-efektywnej (TRE) oraz typologii pogody autora. Ze względu na nadmorskie położenie Kołobrzeg, jak i inne uzdrowiska wybrzeża, cechuje stosunkowo niska temperatura powietrza w okresie wiosny i lata ale i mniejsze zachmurzenie oraz większe usłonecznienie, szczególnie w okresie od maja do sierpnia. W skali roku w poszczególnych dekadach zaznacza się stosunkowo duże zróżnicowanie częstości występowania wyróżnionych typów pogody. Słowa kluczowe: bioklimat, wskaźniki biometeorologiczne, warunki bioklimatyczne, typy pogody .............................................................................. VINCENZ PRIESSNITZ. PROSTY CHŁOP CZY GENIUSZ WODOLECZNICTWA? Mariusz Migała, Krzysztof Wronecki Streszczenie W pierwszej po3owie XIX w. Vincenz Priessnitz (1799-1851), prosty ch3op z Gräfenbergu (obecnie Lasné Jeseník), przypomniał3 światu zapomnianą1 metodę leczenia, polegającą na oblewaniu pacjentów wodą, stosowaniu niewyszukanej, lecz pożywnej diety oraz wykonywaniu ćwiczeń fizycznych. Jego sposób leczenia różnił się od klasycznego na tyle, że można mówić o nowym podejściu do pacjenta i choroby, gdyż całkowicie odrzucił lek jako czynnik uzdrawiający, a całą swoją uwagę skupił na metodzie leczenia. Uważał, że należy postępować w zgodzie z przyrodą, a człowieka należy leczyć jako całość. Twierdził, że prawdziwy lekarz drzemie we wnętrzu każdego człowieka. Priessnitz był twórcą wspó3czesnej hydroterapii, a metody przez niego opracowane zostały docenione jeszcze za jego życia. Fakt ten potwierdza prawie 200 prac opublikowanych przez jego następców. Realizując swoje doświadczenia i przekonania stał się nieświadomym nosicielem idei uzdrowicielskiej metody leczenia oraz naturalnego stylu życia, a jego praca dzięki oryginalności poglądów na świat, perfekcji połączonej z intuicją, wyjątkowej produktywnej racjonalności, samodzielności w podejmowaniu decyzji, wytrwałości, a przede wszystkim pryncypialności znalazła naśladowców i ludzi, którzy uwierzyli, że tylko własne przekonanie, aktywność oraz silny charakter pomogą zwalczyć każdą chorobę. Słowa kluczowe : Priessnitz, wodolecznictwo, rozwój




	(c) Przemysław Adamczyk